Suplementy na odchudzanie - czy są skuteczne?

MICHAŁ WRZOSEK • dawno temu • 1 komentarz

Czy da się schudnąć bez zmiany diety i zwiększenia aktywności fizycznej? I czy istnieje magiczna tabletka, dzięki której problem z nadmierną masą ciała zniknie, niczym za dotknięciem magicznej różdżki? Wszechobecne reklamy preparatów na odchudzanie próbują nas przekonać, że jest to możliwe. Jak jest naprawdę? Czytaj dalej, a dowiesz się, czym są i jak działają popularne "suplementy odchudzające" a także czy ich stosowanie ma sens.

Suplementy (Fot. ready made/pexels.com)

Suplementy błonnikowe a odchudzanie

Zastanawiasz się, jakie składniki znajdują się w suplementach wspomagających odchudzanie? Odpowiedź na to pytanie brzmi: bardzo różne! Tak naprawdę, składniki tego rodzaju preparatów można podzielić na kilka podstawowych grup, w zależności od tego, jaki jest mechanizm ich działania.

Część suplementów odchudzających pęcznieje w przewodzie pokarmowym, co prowadzi do powstania uczucia sytości — dzięki temu liczba przyjmowanych pokarmów maleje, a Ty chudniesz w naturalny sposób.

Co zawierają tego rodzaju suplementy? Nic innego, jak naturalne frakcje błonnika, pochodzące z roślin (np. babki płesznik czy babki jajowatej). Co ciekawe, to właśnie do tej grupy suplementów należy jedyny składnik preparatów na odchudzanie o potwierdzonej skuteczności, uznanej przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), czyli glukomannan. Ta pochodząca z korzenia rośliny o nazwie "dziwidło Riviera" substancja wydaje się mieć pozytywny wpływ na redukcję masy ciała.

Jest jednak jedno "ale"! Jak podkreślają specjaliści z EFSA, skuteczność glukomannanu została udowodniona jedynie w połączeniu z dietą o obniżonej zawartości kalorii. Dodatkowo trzeba pamiętać, aby każdej, jednogramowej porcji preparatu towarzyszyły 1–2 szklanki wody.

Zielona herbata, L-karnityna, chitosan — jak zmniejszyć wchłanianie tłuszczu i pobudzić jego spalanie?

Kolejna grupa suplementów odchudzających, skupia się na tłuszczu, którego nadmiar w diecie jest często obwiniany za wzrost masy ciała. Ze względu na to, niezwykłą popularnością cieszą się zarówno suplementy mające obniżać wchłanianie tłuszczu, jak i te, których działanie polega zwiększaniu spalania kwasów tłuszczowych znajdujących się w organizmie.

Reklamowane suplementy mające blokować wchłanianie kwasów tłuszczowych zwykle opierają się na wyciągach z takich roślin jak grejpfrut czy ananas czy na chitosanie pochodzącym z pancerzy skorupiaków (np. krewetek).

A preparaty mające pobudzać spalanie tkanki tłuszczowej? Do ich charakterystycznych składników można zaliczyć zarówno związki pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego, wśród których jest wyciąg z zielonej herbaty, lukrecja, sprzężony kwas linolowy (CLA) lub L-karnityna. Niestety ich skuteczność jest dość wątpliwa — przykładowo, analizy badań dotyczących wpływu chitosanu na odchudzanie wskazują, że wywierany przez niego efekt jest minimalny i nie ma istotnego znaczenia klinicznego, podobne wyniki uzyskano również w badaniach dotyczących L-karnityny, czy CLA.

Kofeina i guarana, czyli odchudzanie przez przyspieszenie przemiany materii

Kolejną grupę substancji wspomagających odchudzanie znajdziemy w preparatach mających wpływać na przyspieszenie przemiany materii i spalenie nadmiaru tkanki tłuszczowej. Tego rodzaju preparaty zawierają zwykle związki kojarzone z działaniem "pobudzającym", a więc kofeinę, ekstrakt z gorzkiej pomarańczy czy guarany.

Czy są one skuteczne? Najnowsze wyniki badań dotyczących wpływu kofeiny na masę ciała sugerują, że o ile może mieć ona pewne znaczenie w procesie odchudzania, to jej nadmiar może mieć także niekorzystny wpływ na zdrowie, na przykład podwyższać ciśnienie krwi. Warto również podkreślić, że — według EFSA — dowody wskazujące na pozytywne działanie kofeiny w procesie redukcji masy ciała nie są wystarczające. Podobnie urząd ten ocenia dowody na skuteczność ekstraktu z guarany.

Największe wątpliwości dotyczące bezpieczeństwa stosowania dotyczą jednak suplementów zawierających duże dawki ekstraktu z gorzkiej pomarańczy. Ich stosowanie może prowadzić do niebezpiecznego dla zdrowia wzrostu ciśnienia tętniczego. Opisano również przypadki zawału mięśnia sercowego będącego efektem przyjmowania zbyt dużych ilości tego rodzaju preparatów.

Inne preparaty na odchudzanie

Jak widzisz, wybór suplementów na odchudzanie jest szeroki. A to jeszcze nie koniec! Istnieją również preparaty obiecujące wspomaganie redukcji masy ciała poprzez regulację gospodarki węglowodanowej (głównie są to suplementy zawierające chrom). Dodatkowo, jako suplementy odchudzające są stosowane zioła o działaniu moczopędnym (np. jałowiec, pietruszka, pokrzywa, skrzyp) lub przeczyszczającym (np. aloes, rzewień czy senes). Preparaty te powodują redukcję masy ciała poprzez pozbywanie się nadmiaru wody i/lub przyspieszenie perystaltyki jelit, przez co organizm nie jest w stanie odpowiednio wchłonąć dostarczających kalorii składników odżywczych.

Suplementy na odchudzanie — bezpieczeństwo

Wiesz już, że skuteczność większości suplementów odchudzających jest niestety dosyć wątpliwa. Co z ich bezpieczeństwem? Jak każda substancja, również składniki suplementów diety mogą być niebezpieczne w nadmiarze, należy więc zwracać szczególną uwagę na zasady ich stosowania.

Przyjmując suplementy błonnikowe, trzeba pamiętać o zwiększonym wypijaniu płynów. Duże ilości błonnika prowadzą bowiem do wiązania wody w przewodzie pokarmowym i blokowania jej wchłaniania, co może prowadzić do odwodnienia.

Podobne efekty może mieć stosowanie moczopędnych i przeczyszczających ziół. Ich nadmiar może także prowadzić do niedoborów wielu składników odżywczych, a zioła przeczyszczające mogą dodatkowo "rozregulować" naturalny rytm pracy jelit, prowadząc do zaparć i problemów z wypróżnieniem po ich odstawieniu.

Z kolei osoby stosujące przewlekle leki przeciwalergiczne, obniżające cholesterol lub ciśnienie tętnicze, powinny unikać suplementów zawierających ekstrakt z grejpfruta. Takie połączenie może bowiem prowadzić do niebezpiecznych interakcji.

Największe wątpliwości dotyczące bezpieczeństwa stosowania dotyczą jednak suplementów przyspieszających przemianę materii, zwłaszcza przyjmowanych w dużych dawkach — ich stosowanie może prowadzić do wzrostu ciśnienia tętniczego, opisano również przypadki zawału mięśnia sercowego będącego efektem przyjmowania tego rodzaju preparatów.

Suplementy na odchudzanie – podsumowanie

Rynek odchudzających suplementów diety jest niezwykle rozbudowany. Nic dziwnego, w końcu wiele osób marzy o magicznej tabletce pozwalającej zrzucić nadmiarowe kilogramy. Zanim zdecydujesz się na ich zakup, musisz pamiętać, że w przeciwieństwie do leków suplementy diety nie podlegają badaniom klinicznych oceniającym ich skuteczność i bezpieczeństwo.

Aby wprowadzić nowy suplement na rynek, wystarczy powiadomić odpowiednią instytucję i… gotowe. Preparat wchodzi do sprzedaży, a klienci mogą go kupić właściwie w każdym sklepie. Tego rodzaju praktyki prowadzą często niestety do wykorzystywania naturalnego, ludzkiego marzenia o pięknym wyglądzie i wprowadzania na rynek nieskutecznych (a czasami wręcz niebezpiecznych) preparatów.

Czy warto kupować suplementy odchudzające? Na podstawie obecnie dostępnych danych w przypadku większości z nich nie jest to uzasadnione, a działanie niektórych z nich może wręcz prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia.

Według obecnego stanu wiedzy, jedynym, skutecznym składnikiem preparatów odchudzających jest glukomannan, jednak nawet w tym przypadku podstawą dla redukcji masy ciała będzie odpowiednia dieta i zwiększenie aktywności fizycznej.

Oczywiście, prawidłowa dieta powinna być bogata w niektóre składniki preparatów odchudzających — chociażby błonnik pokarmowy, dużo lepiej jest go jednak dostarczyć w formie naturalnych produktów, takich jak: warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste czy orzechy.

Magiczne tabletki odchudzające pozostają póki co w sferze mitów. Pamiętaj jednak, że nie musisz rezygnować z marzeń o szczupłej sylwetce! Znajdź po prostu dopasowany do Ciebie sposób na dietę i aktywność fizyczną.

Michał Wrzosek
Centrumrespo.pl