Dieta w chorobie refluksowej - jak jeść, żeby złagodzić objawy?

MICHAŁ WRZOSEK • dawno temu

Zgaga, pieczenie za mostkiem, uczucie cofania się pokarmu z żołądka do przełyku czy puste odbijanie - jeżeli taki zestaw objawów brzmi znajomo, to istnieje ryzyko że cierpisz na chorobą refluksową, zwaną potocznie po prostu refluksem. Podczas gdy niepokojące objawy wymagają konsultacji z lekarzem i ewentualnego dobrania leków, nie każdy zdaje sobie sprawę, że na ich złagodzenie wpływa również odpowiednio dobrany sposób żywienia. Jeżeli więc uczucie dyskomfortu spowodowanego refluksem nie jest Ci obce, a nasilające się w ciągu dnia objawy to niekończące się źródło złego samopoczucia, to przedstawione poniżej wskazówki dietetyczne są właśnie dla Ciebie!

Zgaga czy pieczenie w przełyku - to objawy choroby refluksowej (Fot. Antonio_Diaz/Getty Images)

Zapewne wielokrotnie w swoim życiu słyszałeś, że zdrowa dieta nie powinna zawierać zbyt dużych ilości tłuszczu — czy wiesz jednak, że produkty wysokotłuszczowe mogą również wpływać na nasilenie objawów choroby refluksowej? Spożycie takich posiłków powoduje dłuższe zaleganie pokarmów w żołądku, co zwiększa ryzyko cofnięcia się treści pokarmowej do przełyku. Jeżeli więc cierpisz na refluks, warto ograniczyć spożycie tłustych potraw takich jak pizza, chipsy, krakersy czy słodycze, zaś smażone posiłki zamienić na posiłki gotowane czy pieczone.

Dodatkowo, aby ograniczyć zbyt długie pozostawanie pokarmu w żołądku, warto spożywać mniejsze, częstsze posiłki. Znacznie korzystniejsze będzie więc, na przykład, podzielenie trzech zwyczajowo spożywanych posiłków na pięć mniejszych — pozwoli to organizmowi lepiej poradzić sobie z wysyłaniem treści pokarmowej do jelit i ograniczy czas jej zalegania w żołądku.

Ważną przyczyną powstawania refluksu jest, poza zbyt długim zaleganiem pokarmu w żołądku, nieprawidłowe funkcjonowanie dolnego zwieracza przełyku — mięśnia, który pełni rolę swego rodzaju portiera, odpowiedzialnego za przepuszczanie połkniętego pokarmu z przełyku do żołądka. Jego obniżone napięcie może powodować nieszczelność, której konsekwencją jest wydostawanie się spożytego, wymieszanego z sokami żołądkowymi pokarmu z powrotem do przełyku, co z kolei prowadzi do jego podrażnienia i uczucia pieczenia w okolicy mostka.

Co ciekawe, wśród czynników nasilających nieprawidłowe funkcjonowanie dolnego zwieracza przełyku wymienić można spożycie niektórych produktów, których skład chemiczny wpływa na uwalnianie hormonów obniżających napięcie tego niezwykle ważnego mięśnia. Do pokarmów o takim działaniu zaliczyć można: kawę, alkohol, czekoladę, napar z mięty oraz warzywa z rodziny cebulowych, takie jak: czosnek, cebula, por czy szalotka. Jeżeli więc objawy refluksu nie dają Ci spokoju, warto zwrócić uwagę na to, czy ich nasilenie nie występuje po którymś z wymienionych wyżej produktów, a jeżeli tak, korzystne będzie ograniczenie jego spożycia.

Dodatkowo, jeżeli cierpisz na chorobę refluksową, Twój przełyk codziennie bombardowany jest drażniącymi substancjami wchodzącymi w skład soku żołądkowego — aby ograniczyć jego wydzielanie, warto więc wyeliminować z diety mocną kawę i herbatę, a także wywary, szczególnie te, wytworzone na bazie mięsa i kości. Zamiast rosołu gotowanego przez całą noc, wybieraj więc zupy na bazie delikatnych bulionów, najlepiej warzywnych.

Ponadto, aby dodatkowo nie uszkadzać komórek wyściełających przełyk, ogranicz w diecie pokarmy zawierające drażniące błonę śluzową kwasy, takie jak chociażby: pomidory, sok pomidorowy, cytrusy i soki z nich wytwarzane, czy słodkie, gazowane napoje zawierający kwas ortofosforowy oraz węglowy. Do podrażnienia przełyku może dochodzić także w trakcie spożycia ostrych przypraw takich jak: chili czy pieprz — ich ograniczenie w diecie osób z chorobą refluksową również będzie więc wskazane.

Eliminując potencjalnie szkodliwe produkty, nie zapominaj również o modyfikacjach stylu życia — posiłki spożywaj więc w spokojnej atmosferze, unikając przy tym rozmów. Pamiętaj, że w trakcie mówienia do przełyku dostawać będą się nadmiarowe cząsteczki powietrza, nasilające objawy refluksu. Zwracaj ponadto uwagę na niespożywanie posiłków w pozycji leżącej i półleżącej. Unikanie przyjmowania takiej pozycji dotyczy również 30–60 minut bezpośrednio po posiłku. Poobiednia drzemka nie będzie więc korzystnym rozwiązaniem. Podobnie, szkodliwy wpływ będzie miało spożycie kolacji bezpośrednio przed snem, utrudni ono bowiem utrzymanie posiłku w żołądku.

Rozpoczynając stosowanie diety mającej złagodzić objawy choroby refluksowej, pamiętaj że nie wszystkie zawarte powyżej porady będą prowadziły do złagodzenia występujących u Ciebie objawów. Organizm każdego z nas jest bowiem niepowtarzalny, co oznacza że dobranie idealnej diety opierać się będzie na metodzie prób i błędów.

Może więc w Twoim przypadku wystarczy ograniczenie spożycia potraw smażonych i eliminacja ostrych przypraw, zaś cebula i czosnek będą mogły pozostać ważnym elementem stosowanej diety. Dodatkowo, do występowania objawów refluksu przyczyniać się mogą nadmierna masa ciała czy przyjmowane leki — najlepsze efekty łagodzenia dyskomfortu związanego z tym schorzeniem uzyskasz więc, konsultując swój przypadek z dietetykiem, który pomoże Ci tak dobrać sposób żywienia, abyś pozbył się nieprzyjemnych objawów skutecznie, bezpiecznie i bez nadmiernego eliminowania produktów z diety.

Michał Wrzosek — Centrum Respo